Uluslararası Eğitim ve Tarih Araştırmaları Dergisi (ETA Journal) e-issn:2687-6426

XIX. YÜZYILIN SONLARINDA İRAN’DA ORTAYA ÇIKAN VEBA SALGINI VE BÖLGENİN SİYASAL VE SOSYAL YAPISINA ETKİLERİ ÜZERİNE BAZI SAPTAMALAR

Author:

Number of pages:
138-154
Language:
Türkçe
Year-Number:
2025-SAYI 13 CİLT 7

Bu makale XIX. yüzyılın sonlarında İran’da ortaya çıkan veba salgınının etkisini konu almaktadır. 
Salgınlar, ortaya çıktıkları toplumları etkiledikleri gibi küresel bir etki de göstermektedir. XIX. yüzyılda 
baş gösteren veba salgını da kısa zamanda küresel bir etki göstermiştir. Özellikle İran’da varlığını 
gösteren salgın bölgede yaşanan siyasal etkileşimi normal seyrinden çıkararak bir karantina süreci 
başlatmıştır. İran ile sınırdaş olsun veya olmasın ülkeler, bu salgın karşısında çeşitli karantina süreçleri 
başlatarak ve salgının olumsuz etkilerini en aza indirerek korunmaya çalışmışlardır. Veba salgınına 
benzer özellikler gösteren ve 2019 yılında ortaya çıkan Covit-19 salgını da ülkeler arasındaki ilişkileri 
olumsuz etkilediği gibi insan yaşamını da olumsuz etkilemiş ve politik anlamda dünyanın hemen her 
ülkesinde benzer özellikler göstermiştir. Örneğin; salgının ilk zamanlarında ülkeler arası etkileşimin 
durma noktasına geldiği hatırlanacaktır. Bu nedenle yaşanan bu salgının geçmişteki salgınlara, özellikle 
Veba salgınına benzer sonuçlar doğurduğu kabul edilebilir. İran’da ortaya çıkan veba salgını da politik 
anlamda ortaya çıkardığı sonuçlar bakımından siyasal, sosyal birtakım sorunları beraberinde getirmiştir. 
Salgınlar ve etkileri konusunda birçok araştırmacı çalışmalar yapmış, alana önemli katkılar sunmuştur. Fakat XIX. yüzyılın sonunda ortaya çıkan veba salgınının özelde İran coğrafyasına etkileri konusunda 
yapılan çalışmalar yeterli görülmemiştir. Bu yüzden böyle bir araştırmanın yapılması gereği duyulmuştur.  
Söz konusu çalışma, 1878 yılında kaynağı tam olarak belli olmasa da İran’da ortaya çıkan veba salgının 
bölgede yaşanan siyasal ve sosyal yaşama olan bazı etkilerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışma, 
Başkanlık Osmanlı Arşivinden elde edilen belgeler, İranlı araştırmacıların yaptığı çalışmalar ile çeşitli 
tezlerden ve makalelerden elde edilen bilgilerden yola çıkılarak kaleme alınmıştır. Söz konusu veriler 
Avrupa’da yayımlanan bazı gazetelerden elde edilen haberler ile teyit edilmeye çalışılmıştır. 

Keywords


This article examines the impact of the Plague epidemic that emerged in Iran at the end of the 19th 
century. Epidemics affect the societies in which they emerged, as well as having a global impact. The 
Plague epidemic that emerged in the 19th century also had a global impact in a short time. The epidemic, 
which was especially present in Iran, disrupted the political interaction in the region and initiated a 
quarantine and containment process. Countries, whether they border Iran or not, tried to protect 
themselves against this epidemic by initiating various quarantine processes and minimizing the negative 
effects of the epidemic. The plague epidemic shows similarities to the COVID-19 outbreak of 2019, 
particularly in the implementation of quarantine measures and its socio-political consequences. For 
example, during the initial phase of the COVID-19 outbreak, international interaction came to a standstill. 
Therefore, it should be accepted that this outbreak experienced today has similar results to past outbreaks, 
especially the Plague outbreak. These outbreaks that affect human life have shown similar characteristics 
in almost every country in the world in terms of politics. The plague outbreak that emerged in Iran also 
brought with it some political and social problems in terms of the political results it brought about. Many 
researchers have conducted studies on epidemics and their effects, and have made significant 
contributions to the field. However, studies on the effects of the plague epidemic that emerged at the end 
of the 19th century, particularly on the geography of Iran, have not been deemed sufficient. Therefore, it 
was felt necessary to conduct such a study. the study aims to reveal the effects of the plague 
epidemic that emerged in Iran in 1878, although its source is not fully known, on the political 
and social life in the region.  The study was written based on documents obtained from the 
Presidency Ottoman Archives, studies conducted by Iranian Researchers, and information 
obtained from various theses and articles. An attempt was made to confirm the data in question 
with news obtained from some newspapers published in Europe. 

Keywords

Article Statistics

Number of reads 13
Number of downloads 33

Share

Uluslararası Eğitim ve Tarih Araştırmaları Dergisi (ETA Journal) e-issn:2687-6426
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.