Türk ve Macar milletleri arasında oldukça eskiye dayanan ilişkiler, I. Dünya Savaşı sırasında iki ülkenin müttefik olması ile gelişme göstermiştir. I. Dünya Savaşı sonucunda Macaristan 4 Haziran 1920 tarihinde imzalamış olduğu Trianon Barış Antlaşması ile toprak ve nüfus kaybetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun 10 Ağustos 1920 tarihinde imzalamış olduğu Sevr Antlaşması’nı ise reddeden Mustafa Kemal Paşa liderliğinde emperyalist güçlere karşı Kurtuluş Savaşı başlatılmış, elde edilen zafer sonuncunda 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması’nın ardından Cumhuriyet ilan edilmiştir. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşanan bu gelişmeler Macaristan’da Türkiye ile ilgili ciddi bir hayranlık uyandırmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra iki ülke arasında imzalanan dostluk antlaşması ve sonrasında kurulan diplomatik ilişkilerle Türkiye-Macaristan arasındaki dostluk ilişkileri daha da güçlenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin Sevr Antlaşması’nı kabul etmeyip akabinde de Lozan’da elde ettiği kazanımların akisleri, Macaristan’ın da farkındalığını artırmış ve böylece Macaristan, Trianon Barış Antlaşması ile kaybettiklerini yeni bir antlaşma ile revize etmek istemiştir.
1932 yılında Macaristan’da iktidara gelen ve Türkiye ile Bulgaristan arasında yakınlaşma olmasını isteyen Başbakan Gyula Gömbös, Bulgaristan’ın Balkanlardaki Küçük Antant Devletleriyle anlaşmasından tedirgin olmuştur. Bütün bu olaylar sonucunda Gömbös, Küçük Antant’a karşı Türkiye’yi İtalya, Macaristan ve Bulgaristan’ın oluşturduğu bir gruba dâhil etmek istemiştir. Türkiye’yi kendi yanında konumlandırma çabaları doğrultusunda 19-25 Ekim 1933 tarihleri arasında Türkiye’ye bir ziyaret düzenleyen Gömbös’ün yaptığı ziyaret hem Türk basınında hem de Macar basınında büyük bir dikkat ile takip edilmiştir. Macar basınının bu ziyaret çerçevesinde yaptığı haberler ve yorumlar Macaristan’ın Türkiye ile ilgili bakış açısını göstermesi açısından önemlidir. Ayrıca bu ziyaret Türkiye Cumhuriyeti ile Macaristan arasında temelleri daha önce atılan ve 1930’lu yıllarda ciddi bir ivme kazanan yakınlaşmayı belgelendirmesi bakımından kayda değerdir.
Çalışmamızda Başbakan Gyula Gömbös’ün Dışişleri Bakanı Kálmán Kánya ile birlikte Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ile çeşitli konuları müzakere etmek ve siyasi bağlamda Türkiye’nin desteğini sağlamak amacıyla Türkiye’ye yapmış olduğu bir haftalık bu uzunca ziyaretin Macar basınına nasıl yansıdığı incelenecektir. Bu bağlamda Macaristan’da “Arcanum Dijital Bilim Kütüphanesi”nde (Arcanum Digitális Tudománytár) ve “Millet Meclisi Kütüphane Koleksiyonları”nda (Országgyűlési Könyvtár gyűjteményei) bulunan gazeteleri merkeze alarak bu ziyaretin ayrıntılarına yer veren diğer bazı kaynakların incelemesi yapılıp ziyaretin iki ülke ilişkilerine nasıl yansıdığı ve neler kattığı tespit edilmeye çalışılacaktır.
The long-standing relations between the Turkish and Hungarian nations developed with the two countries becoming allies during World War I. As a result of World War I, Hungary lost land and population with the Trianon Peace Treaty signed on June 4, 1920. The War of Independence was initiated against the imperialist forces under the leadership of Mustafa Kemal Pasha, who rejected the Treaty of Sevres signed by the Ottoman Empire on August 10, 1920, and as a result of the victory, the Republic was declared after the Treaty of Lausanne signed in 1923. These developments in the young Republic of Turkey aroused serious admiration for Türkiye in Hungary. The friendly relations between Turkey and Hungary were further strengthened with the friendship treaty signed between the two countries after the proclamation of the Republic and the subsequent diplomatic relations established. The repercussions of the gains achieved by the Republic of Turkey in Lausanne after not accepting the Treaty of Sèvres increased Hungary's awareness, and Hungary thus wanted to revise what it had lost with the Trianon Peace Treaty with a new treaty.
Prime Minister Gyula Gömbös, who came to power in Hungary in 1932 and wanted a rapprochement between Turkey and Bulgaria, was uneasy about Bulgaria's agreement with the Minor Entente States in the Balkans. As a result of all these events, Gömbös wanted to include Turkey in a group consisting of Italy, Hungary and Bulgaria against the Little Entente. In line with his efforts to position Turkey on his side, Gömbös's visit to Turkey between 19-25 October 1933 was followed with great attention by both the Turkish and Hungarian press. The news and comments made by the Hungarian press within the framework of this visit are important in terms of showing Hungary’s perspective on Türkiye. In addition, this visit is noteworthy in that it documents the rapprochement between the Republic of Turkey and Hungary, the foundations of which were laid before and gained serious momentum in the 1930s.
In our study, we will examine how this week-long visit of Prime Minister Gyula Gömbös to Turkey, together with the Minister of Foreign Affairs Kálmán Kánya, to negotiate various issues with the President Mustafa Kemal Atatürk and to ensure Turkey's support in the political context, was reflected in the Hungarian press. In this context, focusing on the newspapers in the “Arcanum Digital Science Library” (Arcanum Digitális Tudománytár) and the “National Assembly Library Collections” (Országgyűlési Könyvtár gyűjteményei) in Hungary, some other sources containing the details of this visit will be examined and how the visit was reflected in the relations of the two countries and its contributions will be tried to be identified.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.