ÖZET
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulduğu yıldan günümüze kadar darbe, darbe girişimlerine ve muhtıralara maruz kaldığı görülmektedir. 12 Eylül 1980 darbesi de diğer darbeler gibi Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK), İç Hizmet Kanununda yer alan 35. Madde görevi gereği gerçekleştirilmiştir. 12 Eylül darbesi ile başa gelen askeri hükümet; demokrasinin temel taşlarından meclisin kapatılması, partilerin feshedilmesi gibi antidemokratik uygulamalara başvurmuştur. Bunun yanı sıra parti liderine ve parti mensuplarına siyasi yasak getirilmiştir. Siyasi yasak Geçici 4. Madde ile anayasaya eklenerek referandumla halka onaylattırılmıştır. Anayasada yer alan Geçici 4. Madde ile hakkında 10 yıl siyasi yasak getirilen liderlerden biri olan Süleyman Demirel bu dönem zarfında Hamzakoy ve Zincirbozan’da zorunlu ikamete tabii tutulmuş ve hakkında dava açılmıştır. Siyasi faaliyette bulunması yasak olmasına rağmen Büyük Türkiye Partisi (BTP) ve Doğru yol Partisi (DYP) olmak üzere iki partinin kurulmasına öncülük etmiştir. Geçici 4. Maddenin kaldırılması için birçok faaliyette bulunduğu görülmektedir. Bu çalışmada Süleyman Demirel’in, 12 Eylül 1980 darbesinden 6 Eylül 1987 referandumuna kadar geçen süreçte demokrasinin yeniden kurulması ve siyasi yasakların kalkması için verdiği mücadeleden bahsedilmektedir.
ABSTRACT
It seems that Republic of Turkey has exposed to coups, coups attempts and memorandums since the day it has founded. The 12th September coup, like other coups was carried out in accordance with the duty of the article 35th in the Turkish armed forces’ internal service law. The military government, came to the fore by 12th September coup; it resorted to anti-democratic movements such as the closure of parliament and extinguishment of political parties which are among the main principles of democracy. Besides, political bans were imposed on the both party leader and party members. Political bans were added to the constitution with the Temporary article 4th and approved by society through referendum. Suleyman Demirel who was one of the leaders who had a political ban for 10 years with the Temporary article 4th included in the Constitution, was forced to mandatory residence in Hamzakoy and Zincirbozan, also a lawsuit filed against him during this period. Although the ban on political actions, he has led the establishment of The Great Turkey Party and The Right Path Party. It seems to have done a lot to remove the Temporary article 4th. In this study, the struggle of Süleyman Demirel for the reestablishment of democracy and the lifting of political bans in the period from the 12 th September 1980 coup to the 6th September 1987 referendum is mentioned.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
